Hałas to dla wielu osób codzienność. Nie każdy jednak wie, że może spowodować poważne uszkodzenie słuchu i dlatego warto wiedzieć ile decybeli to wartość, która zagraża zdrowiu. Dzięki temu zrozumiesz jakich dźwięków unikać i jak zadbać o słuch.
Źródła hałasu
Hałas to dźwięk o nadmiernym natężeniu, czyli głośności. Odbierany jest jako uciążliwy i dokuczliwy. Międzynarodowa Organizacja Pracy określa, że hałas to każdy dźwięk, który może spowodować utratę słuchu lub jego uszkodzenie. W takim znaczeniu jest więc niezwykle niebezpieczny dla zdrowia. Do hałasu nie można się przyzwyczaić i zawsze odbieramy go świadomie lub nieświadomie, kiedy następuje adaptacja patologiczna, czyli nieprawidłowe dostosowanie organizmu do aktualnie panującej sytuacji.
Źródła hałasu mogą być różne. Przejeżdżający samochód na sygnale, praca przy głośnej maszynie czy przebywanie w centrum handlowym to tylko kilka z wielu przykładów szkodliwych głośnych dźwięków. Przyczyną hałasu mogą być zarówno intensywne, jednorazowe dźwięki np. wybuch, jak i głośne, długotrwałe dźwięki, które występują w tle akustycznym np. praca maszyn czy muzyka.
Kto jest najbardziej narażony na hałas szkodliwy dla zdrowia? Przede wszystkim są to osoby wykonujące codziennie pracę w miejscach generujących głośne dźwięki. Hałas powodowany przez wiertarki, piły elektryczne, muzykę czy samoloty, prędzej czy później wpłynie na problemy ze słuchem. Dlatego na niedosłuch narażeni są pracownicy budowlani, pracownicy fabryk czy muzycy.
W codziennym życiu na wiele źródeł hałasu nie mamy wpływu, gdyż pochodzą z otoczenia. Dlatego warto wiedzieć, jaki hałas jest szkodliwy dla człowieka i unikać miejsc, w których może występować.
Jak mierzy się natężenie dźwięku?
By zrozumieć, ile decybeli szkodzi, należy się zastanowić, czym są. Wszystkie dźwięki, które słyszymy to tak naprawdę zmiany ciśnienia powietrza, które wpływają na błonę bębenkową. Następnie te impulsy przekazywane są do mózgu, który je interpretuje i przekształca w informację. Dźwięki mogą być odbierane jako ciche lub głośne w zależności od tego, z jaką energią zmiany ciśnienia powietrza trafiają na błonę bębenkową. Im jest ona większa, tym odbierany bodziec jest głośniejszy. Natężenie dźwięku mierzymy przy pomocy decybeli (w skrócie dB).
Najniższy poziom natężenie dźwięku słyszalny przez człowieka to 0 dB. Optymalna dla ludzkiego ucha wartość to 50 dB. Wszystkie dźwięki powyżej 110 dB uznaje się za nadmierny hałas lub inaczej mówiąc próg bólu.
Uszkodzenie słuchu – ile decybeli szkodzi?
Szkodliwość hałasu określa się na podstawie jego intensywności, czyli tego ile decybeli generują. Przyjmuje się, że dźwięki:
- poniżej 35 dB – nie są szkodliwe dla słuchu człowieka. 35 dB jest to jednak wartość, która może spowodować problemy z koncentracją i nauką lub irytację. Doskonały przykładem tego typu dźwięku jest tykanie zegara,
- 35–70 dB – mogą uszkadzać słuch, gdy człowiek jest długo na nie narażony. Dźwięki takie zaczynają negatywnie wpływać na układ nerwowy, powodując zmęczenie, obniżenie efektywności pracy czy problemy z zasypianiem. To poziom charakterystyczny dla np. rozmowy,
- 70–85 dB – to poziom powodujący pogorszenie słuchu, rozstrój nerwowy oraz bóle głowy. Wpływa także na obniżenie wydajności pracy. To dźwięki występujące podczas przebywania przy ruchliwej ulicy,
- 85–130 dB – to poziom hałasu szkodliwy dla zdrowia, który uniemożliwia zrozumienie mowy z odległości 50 cm. Dźwięk o tym natężeniu powodują uszkodzenie słuchu, zaburzenie funkcjonowania układu krążenia i nerwowego oraz problemy z równowagą. To hałas powstający m.in. przez motocykl bez tłumika czy młot pneumatyczny,
- powyżej 130 dB – powoduje trwałe uszkodzenie słuchu powstałe w wyniku drgania niektórych organów wewnętrznych. Wywołuje mdłości, zaburzenia równowagi, paraliż organizmu, stany lękowe, a nawet depresję czy inne choroby psychiczne. To dźwięki charakterystyczne dla samolotu odrzutowego czy rakiety kosmicznej.
Negatywne skutki hałasu
Dlaczego hałas jest szkodliwy? Przede wszystkim wpływa negatywnie na funkcjonowanie organizmu. Na jego działanie najbardziej narażony jest oczywiście narząd słuchu. Szkodliwy poziom hałasu może przyczynić się albo do przejściowego przytępienia słuchu, albo powodować trwałe ubytki słuchu, a nawet głuchotę. To jednak nie wszystkie negatywne skutki, które są związane z głośnym dźwiękami.
Hałas jest szkodliwy dla zdrowia i wpływa także na inne układy i narządy. W układzie krwionośnym powoduje zmiany w mięśniu sercowym, wzrost ciśnienia krwi, zwężenie drobnych naczyń krwionośnych czy zaburzenie rytmu serca. Natomiast w układzie dokrewnym przyczynia się do zwiększenia czynność kory nadnerczy, wzrostu przemiany materii czy zwiększenia poziomu nadczynności tarczycy. Zmiany mogą zajść także w psychice. Hałasu jest przyczyną niepokoju, stanów lękowych, problemów z koncentracją czy kłótliwości.
Unikaj hałasu, czyli jak dbać o słuch
Wyraźnie widać, że hałas jest szkodliwy dla człowieka. Dlatego warto dbać o to, by jak najmniej narażać słuch na głośne dźwięki, a gdy to konieczne udać się po poradę do specjalisty. W przypadku trwałego uszkodzenia narządu słuchu, konieczne mogą okazać się aparaty słuchowe. Jak dbać o słuch? Wystarczy, że zastosujesz się do kilku prostych rad.
- Unikaj głośnych miejsc i urządzeń, które emitują hałas.
- Jeśli uczestniczysz np. w koncercie, po jego zakończeniu daj uszom odpocząć, czyli zapewnij im ciszę.
- Nie słuchaj głośno muzyki w słuchawkach (słuchanie półtorej godziny dziennie głośnej muzyki może uszkodzić słuch).
- Wykonuj regularnie badanie słuchu online. Gdy wykaże ono nieprawidłowości, umów się na wizytę u protetyka słuchu (zobacz: jak wygląda badanie słuchu?).